افراز مرز دریایى ایران با عراق الزامات امنیتى و ژئوپولیتیکى

خلیج فارس از ابتداى تاریخ از آن ایران بوده است. حضور ایرانیان در این پهنه آبى یک حقیقت تاریخى و جغرافیایى است. در مقاطعى از تاریخ، خلیج فارس جزء آب هاى داخلى محسوب مى‏ گردید. حضور قانونمند ایران در خلیج فارس به سال هاى بعد از 1302 باز مى‏گردد. در آن زمان با وجود مخالفت قدرت هاى بزرگ چون انگلیس و آمریکا، تلاش گردید به قلمروهاى دریائى ایران در خلیج فارس و دریاى عمان سامان داده شود. با تصویب قانون تعیین حدود آبهاى ساحلى و منطقه نظارت دولت در دریاها در 24 تیر 1313 اقدامات ایران شکل عملى به خود گرفت. در سال 1336 قانون نفت تصویب و عملیات اکتشاف در قلمروهاى دریایى ایران شروع گردید. عراق بدون تعیین حدود قلمرو دریایى خود، ادعا کرد که عملیات ایران وارد قلمرو دریایى آن کشور شده است. در ادامه دست به اقدامات یک جانبه در خصوص تحدید حدود قلمرو دریایى‏اش زد که از سوى ایران با عدم پذیرش مواجه شد. در طى بیش از 5 دهه گذشته، مسائل ارضى و مرزى و اختلافات سیاسى ایران و عراق در عدم افراز دریایى دو کشور تأثیر داشته است. وضعیت جغرافیایى سواحل ایران و عراق نسبت به همدیگر و محل دقیق نقطه سه جانبه که نقطه تلاقى مرزهاى دریایى ایران، عراق و کویت است در فرایند مرزسازى آینده دو کشور تأثیر زیادى خواهند داشت. هم اکنون مرزدریایى ایران با عراق تحت تأثیر مسایلى چون امضاء مجدد قرار داد 1975 الجزایر، میله گذارى مرزها، لایروبى رودخانه شط ‏العرب (اروندرود)، پرداخت خسارات جنگى تحمیلى از سوى عراق و... قرار دارد. این مقاله تلاش مى‏کند ضمن تشریح موارد پیش گفته، ضرورت هاى افراز مرز دریایى ایران با عراق را تببین نماید.